|
11:03 AM 1401/12/11
|
|
تعداد بازدید: 180
|
|
روزي كه پيامبر(ص) مكه را فتح كرد، چرا ابوسفيان را به خاطر اذيت‌ها و كشتارهاي مسلمانان محاكمه نكرد؟
عفو ابوسفيان در راستاي، عفو عمومي پيامبر(ص) شكل گرفت. پيامبر بعد از فتح مكه دستور عفو همگان جز چند نفر را صادر نمود.(1) اين در حالي بود كه هر كدام از قريشيان و مشركان در آزار و اذيت پيامبر و مسلمانان نقش داشتند، چه آناني كه به گونۀ مستقيم در جنگ‌ها شركت داشتند و چه كساني كه زمينه و بستر جنگ واذيت مسلمانان را فراهم كرده بودند.
پيامبر به قريشيان فرمود: شما مردم هموطنان بسيار نامناسبي بوديد. رسالت مرا تكذيب نموديد و مرا از خانه‌ام بيرون كرديد، ولي با اين حال من همۀ جرايم شما را بخشيده و بند و بردگي را از پاي شما باز و اعلام مي‌كنم كه دنبال زندگي خود برويد، همه آزاديد.(2 )
كلمات پيامبر بيانگر اذيت شدن وي توسط قريشيان است، نيز بيانگر آن است كه اسلام دين انتقامجويي نيست، بلكه آن چه در اسلام محوريت دارد، صلح و رأفت است، از اين رو در قرآن از پيامبر(ص) به عنوان «رحمة للعالمين» (3) ياد شده است.
ابوسفيان به رغم آن كه در راه اندازي جنگ و توطئه‌ها عليه پيامبر و مسلمانان نقش داشت، ولي به صورت ظاهر پيش از فتح مكه با خانواده‌اش اسلام آورد. اسلام آوردن وي موجب شد كه گذشته او ناديده گرفته شود. آن چه كه در اسلام ملاك است، وضعيت فعلي انسان‌ها است. هرگاه شخصي اسلام را پذيرفت، در زمره مسلمانان قرار مي‌گيرد و احكام اسلامي شامل او مي‌گردد؛ از اين رو پيامبر(ص) و ائمه(ع) مأمور بودند طبق ظواهر عمل نمايند.
در جنگ و حكومتداري و اجراي احكام الهي طبق ظواهر عمل كرده و مأمور به بررسي باطن و ماهيت انسان‌ها نبودند.
پيامبر بر اساس آموزه هاي ديني ابوسفيان را عفو نمود . افزون بر آن ابوسفيان از شخصيت هاي سياسي و اجتماعي و از بلند پايگان قريش بود. و يكي از چند تني بود كه طرفداران و بستگان زيادي داشت، از اين رو قتل و يا محاكمه وي موجب مي‌شد طرفدارانش به حمايت از او بپردازند و جنگ و خونريزي به وجود آيد، حتي ممكن بود طرفداران او براي اسلام نو پا مشكل ايجاد كنند، و اين در حالي بود كه اسلام نياز به حمايت همه جانبه مردم داشت و جنگ يكي از آسيب‌هاي جدي براي اسلام محسوب مي‌گرديد.
شايد به خاطر جذب طرفداران وبستگان ابوسفيان بود كه پيامبر(ص) خانه وي را محل امن قرار داد كه اطرافيان و طرفداران ابوسفيان به خانه‌اش آمده و اسلام بياورند.
همچنين پيامبر به ابوسفيان برخي از مسئوليت‌ها را واگذار نمود، چنانكه وي را به امارت نجران منصوب كرد.(4) و در جنگ حنين فرماندهي گروهي جنگجو را بر عهده داشت.
عفو اباسفيان توسط پيامبر(ص) مبتني بر مصالح و رحمت اسلامي بود . اين رويكرد معقول و منطقي‌ترين راهكاري بود كه توسط پيامبر به كار گرفته شد.
پيامبر(ص) او را محاكمه نكرد، چرا كه آن كارهايش در دورۀ پيش از اسلام بود. طبق قانون «الاسلام يجب ما قبله»(5) آنچه قبل از اسلام انجام داد، با اسلام آوردنش بخشيده مي‌شود. او را محاكمه نكرد ، همان گونه كه افراد ديگري به خاطر كارهايي كه پيش از اسلام آوردن انجام دادند، محاكمه نشدند.
-
پي نوشت :
1- تارخ طبري، ج 2 ، ص 327؛ مغازي واقدي، ج 2 ، ص 821 .
2- فروغ ابديت، ج 1 – 2 ، ص 337 – 338 .
3- انبيا (21)، آيه 107.
4- دايره المعارف بزرگ اسلامي، ج 5 ، ص 557.
5- مستدرك الوسايل، ج 7، ص 448.